در جدیدترین شماره مجله اکونومیست(۳۰ اوت ۲۰۲۵)، تحولات سیاسی دو غول آمریکای شمالی و جنوبی یعنی ایالات متحده آمریکا و برزیل، محور تحلیل قرار گرفته است. این گزارش با تیتر «درس برزیل برای آمریکا» به بررسی محاکمه ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور پیشین برزیل، در دیوان عالی فدرال این کشور و تأثیر آن بر روند دموکراتیک نیم‌کره غربی می‌پردازد.
محاکمه بولسونارو؛ آزمونی برای دموکراسی برزیل
ژائیر بولسونارو، که در رسانه‌ها به «ترامپ مناطق استوایی» معروف است، از ۲ سپتامبر در برابر دیوان عالی فدرال برزیل قرار دارد. او متهم به برنامه‌ریزی کودتای نافرجامی است که هدفش مخدوش کردن نتایج انتخابات و حتی ترور برنده انتخابات بود. این پرونده یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های سیاسی چند سال اخیر برزیل به شمار می‌رود.
اما نکته مهم در اینجا، واکنش سریع و قاطع نهادهای قانونی برزیل است که کودتا را به دلیل کمبود هماهنگی و مقاومت در برابر اقدامات غیرقانونی ناکام گذاشتند. این روند، نشان‌دهنده بلوغ سیاسی و قانون‌مداری در برزیل پس از پایان دیکتاتوری نظامی در سال ۱۹۸۸ است.
کودتای نافرجام و چالش‌های سیاسی در برزیل
تحقیقات نشان می‌دهد تلاش برای کودتا با مقاومت نهادهای قانونی و کمبود هماهنگی در میان عوامل ناکام ماند. این موضوع نه‌تنها یک بحران سیاسی را پشت سر گذاشت، بلکه الگویی برای مقابله با تهدیدات پوپولیستی و حمله به انتخابات آزاد در منطقه محسوب می‌شود.
مقایسه وضعیت سیاسی برزیل و آمریکا
اکونومیست احتمال محکومیت بولسونارو و همراهانش را بالا می‌داند و این پرونده را نمونه‌ای بارز از بازیابی دموکراسی پس از بحران‌های پوپولیستی معرفی می‌کند. در نقطه مقابل، آمریکا با چالش‌های فراوانی از جمله افزایش فساد، موج اقتدارگرایی و حمایت بی‌حد از جریان‌های پوپولیستی روبروست.
دخالت‌های دونالد ترامپ و افزایش اقتدارگرایی در آمریکا
در هفته‌های اخیر، دخالت‌های دونالد ترامپ در سیاست‌های فدرال رزرو و تهدید به مداخله در شهرهای تحت کنترل دموکرات‌ها، تصویری از شکنندگی سیاسی آمریکا ارائه داده است. این اقدامات نگرانی گسترده داخلی و بین‌المللی را به دنبال داشته و می‌تواند ثبات سیاسی و اقتصادی این کشور را به خطر بیندازد.
نقش قانون‌مداری و بلوغ سیاسی در بازسازی دموکراسی برزیل
برخلاف آمریکا، برزیل با تجربه تلخ دیکتاتوری نظامی که تا سال ۱۹۸۸ ادامه داشت، اکنون به سوی دموکراسی باثبات و قانون‌مدار حرکت می‌کند. سیاستمداران جریان‌های مختلف، حتی در احزاب گوناگون، تمایل دارند در چارچوب قوانین عمل کرده و از طریق اصلاحات گام بردارند؛ نشانه‌ای روشن از بلوغ سیاسی و پویایی نهادهای دموکراتیک در این کشور.
پیام‌های جهانی محاکمه بولسونارو برای دموکراسی نیم‌کره غربی
پرونده بولسونارو پیام مهمی برای سایر کشورهای منطقه و جهان دارد: تحکیم دموکراسی و مبارزه با فساد، کلید پایداری سیاسی و اجتماعی است. این محاکمه نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با تهدیدات پوپولیسم مقابله و نهادهای دموکراتیک را در شرایط سخت سیاسی تقویت کرد.
درس‌های برزیل برای آینده سیاسی آمریکا
روند محاکمه بولسونارو نشان می‌دهد دموکراسی حتی پس از دوره‌های طولانی بحران‌های سیاسی و پوپولیسم، با شفافیت قضایی و التزام به قانون قابل بازسازی است. این سوال کلیدی باقی می‌ماند که آیا آمریکا می‌تواند از تجربه برزیل بهره‌برداری کرده و مسیر بازگشت به ثبات سیاسی را طی کند؟ پاسخ به این پرسش، می‌تواند آینده سیاسی نیم‌کره غربی را به طور بنیادین تغییر دهد.
در ادامه این شماره از مجله اکونومیست به موضوعات دیگر می پردازد که عبارتند از:
- تحقیر، تبرئه – و آزمونی عظیم برای هند
در این مقاله، بحران‌های اخیر هند به ویژه به نقش دونالد ترامپ در ایجاد بحران‌های تجاری و دفاعی و چگونگی واکنش نخست‌وزیر نارندرا مودی پرداخته می‌شود.
- فدرال رزرو: چقدر بانک مرکزی آمریکا در خطر است؟
با توجه به تحولات اخیر در رهبری فدرال رزرو، این بخش به سوالات مهمی درباره ثبات و استقلال بانک مرکزی آمریکا می‌پردازد. صرف‌نظر از سرنوشت لیزا کوک، اصول مهم و بنیادین این نهاد حیاتی به چالش کشیده شده‌اند.
- اروپا در آستانه بحران: دولت فرانسه بار دیگر در خطر فروپاشی
این گزارش نگاهی دارد به بحران‌های سیاسی فرانسه و تلاش‌های امانوئل ماکرون برای محدود کردن بدهی‌های عمومی. ظاهراً نخست‌وزیری او در معرض خطر جدی است.
- نوآوری در برابر انحطاط: معایب فشار چین برای نوآوری را فراموش نکنید
در این بخش، سیاست صنعتی چین و پیامدهای آن مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. هرچند این سیاست‌ها در خارج از چین طرفداران زیادی دارد، اما در داخل با انتقادات جدی مواجه است.
